Mô hình cơ cấu tổ chức doanh nghiệp có vai trò rất quan trọng. Nó ảnh hưởng tới quá trình điều hành hoạt động của công ty. Mỗi nơi có một kiểu cơ cấu khác nhau. Nhưng tổng kết lại có một số dạng thức như sau. Hãy cùng đọc bài viết “mô hình cơ cấu tổ chức doanh nghiệp” của Startups Basics để biết thêm kiến thức kinh doanh này nhé!
1. Mô hình cơ cấu tổ chức doanh nghiệp (Organization Structure) là gì
Cơ cấu tổ chức là hệ thống các nhiệm vụ, mối quan hệ báo cáo và quyền lực nhằm duy trì sự hoạt động của tổ chức. Cơ cấu tổ chức xác định cách thức phân chia, tập hợp và phối hợp các nhiệm vụ công việc trong tổ chức nhằm đạt được mục tiêu của tổ chức.
- Có thể hiểu cơ cấu tổ chức bao gồm:
- Sơ đồ cơ cấu tổ chức là hình vẽ thể hiện vị trí, mối quan hệ báo cáo và các kênh thông tin (giao tiếp) chính thức trong tổ chức.
- Mô tả nhiệm vụ cơ bản của các phòng ban, bộ phận (department)
- Mô tả công việc, quyền hạn trách nhiệm cho các vị trí trong sơ đồ cơ cấu tổ chức.
- Quy trình làm việc của các phòng ban
2. Các loại mô hình cơ cấu tổ chức doanh nghiệp
2.1. Mô hình cơ cấu tổ chức doanh nghiệp trực tuyến (cơ cấu đường thẳng)
Sơ đồ phổ biến hình kim tự tháp được gọi là sơ đồ tổ chức phân cấp. Đây là kiểu cơ cấu tổ chức phổ biến nhất với mệnh lệnh đi từ cấp cao nhất xuống nhân viên cấp dưới.
Đặc điểm của mô hình cơ cấu tổ chức doanh nghiệp cơ cấu này là một người lãnh đạo thực hiện mọi chức năng quản trị, mọi vấn đề được giải quyết theo đường thẳng.
Kiểu cơ cấu tổ chức quản trị này tạo điều kiện để áp dụng chế độ thủ trưởng, tập trung, thông nhất làm cho các mệnh lệnh được thi hành rất nhanh. Mặt khác mỗi cấp chỉ có một cấp trên trực tiếp nên mệnh lệnh phát ra được thống nhất.
Tuy nhiên cơ cấu trực tuyến lại hạn chế việc sử dụng các chuyên gia có trình độ cao về từng mặt quản lý đòi hỏi người đứng đầu phải có hiểu biết toàn diện để chỉ đạo được tất cả các bộ phận chuyên môn khác nhau. Đây là cơ cấu được áp dụng phổ biến vào cuối thế kỉ XIX ở các doanh nghiệp có quy mô sản xuất không phức tạp.
Xem thêm: Top 4 dự án khởi nghiệp sáng tạo được đầu tư tại Shark Tank
2.2.Mô hình cơ cấu tổ chức doanh nghiệp theo chức năng
Mô hình này cũng tương tự như mô hình phía trên, cơ cấu tổ chức theo chức năng đi từ vị trí có mức trách nhiệm cao nhất trên cùng và đi xuống từ đó. Tuy nhiên, về cơ bản nhân viên được tổ chức theo những kỹ năng cụ thể và vai trò của họ trong công ty. Mỗi bộ phận riêng biệt được quản lý độc lập.
Đặc điểm: Trong phạm vi của một doanh nghiệp thì cả người lãnh đạo tuyến trên lẫn lãnh đạo tuyến chức năng đều có thể ra quyết định liên quan đến chuyên môn của phân xưởng, các tổ sản xuất thuộc quyền quản lý của họ. Chính vì vậy mà nhiệm vụ quản lý cơ cấu này được chia ra riêng rẽ để cùng tham gia quản lý.
Ưu điểm: Thực hiện chuyên môn hóa quản lý theo từng chức năng giúp doanh nghiệp thu hút được các nhà chuyên môn có trình độ cao, kiến thức chuyên sâu vào công tác quản lý. Tránh được hiện tượng chồng chéo chức năng, nhiệm vụ giữa các bộ phận. Từ đó các vấn đề chuyên môn, kỹ thuật và năng suất làm việc cũng nâng cao. Rõ ràng kiểu cơ cấu tổ chức quản trị này có độ rủi ro thấp hơn kiểu cơ cấu thẳng
Xem thêm: Những điều bạn cần biết về Crowdfunding – Gọi vốn cộng đồng
Cơ cấu tổ chức theo chức năng được phát triển bởi F.W.Taylor khi ông làm việc với vai trò là một người quản đốc, “chia công việc quản lý để mỗi người từ tổng giám đốc điều hành xuống sẽ đảm nhiệm ít chức năng nhất có thể”.
2.3. Mô hình cơ cấu tổ chức doanh nghiệp theo cấu trúc ma trận
Sơ đồ tổ chức ma trận giống như một mạng lưới hiển thị các phòng ban có chức năng chéo hình thành để phục vụ cho những dự án đặc biệt. Chẳng hạn như một kỹ sư thuộc bộ phận kỹ thuật (dưới quyền của giám đốc kỹ thuật) nhưng làm việc trong một dự án tạm thời (dưới quyền của giám đốc dự án).
Ưu điểm: Cơ cấu này có tính năng động cao, dễ di chuyển các cán bộ bộ phận tới các dự án khác nhau. Ngoài ra nó còn tận dụng được các cán bộ có chuyên môn cao, giảm cồng kềnh cho bộ máy tổ chức.
Nhược điểm: mô hình cơ cấu tổ chức doanh nghiệp như vậy dễ xảy ra mâu thuẫn giữa lãnh đạo dự án và lãnh đạo chức năng. Và cơ cấu này chỉ sử dụng trong các dự án trung hạn và dài thuật
Ma trận được coi là cấu trúc khó nhất trong tất cả vì các nguồn lực bị kéo theo nhiều hướng. Cấu trúc tổ chức ma trận phức tạp và đa chiều, tuy nhiên nó có thể giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất và hiệu quả hơn rất nhiều nếu áp dụng thành công. Điểm hấp dẫn của cấu trúc ma trận là nó có thể cung cấp cả tính linh hoạt và khả năng ra quyết định cân bằng hơn (vì có hai chuỗi lệnh thay vì chỉ một). Một dự án được giám sát bởi nhiều ngành kinh doanh cũng tạo cơ hội cho các bộ phận này chia sẻ nguồn lực và giao tiếp cởi mở hơn với nhau – những điều mà họ thường không làm được.
Trong thế giới đầy biến động ngày nay, thiết kế mô hình cơ cấu tổ chức doanh nghiệp là một hoạt động liên tục và đồng thời cũng là một thách thức đối với bất kỳ nhà quản lý nào – dù đang quản lý một doanh nghiệp toàn cầu hay một đội nhóm cực nhỏ. Một mô hình cơ cấu tổ chức doanh nghiệp ổn định đồng nghĩa với việc đại bộ phận doanh nghiệp vận hành trôi chảy mà không cần quá nhiều sự giám sát đốc thúc, lúc này nhà lãnh đạo có thể trút bớt gánh nặng công việc và yên tâm xây dựng các chiến lược kinh doanh cho doanh nghiệp. Hy vọng bài viết về mô hình cơ cấu tổ chức doanh nghiệp bổ ích với bạn!
